Kategoriler
Genel Kültür

Türkiye Büyük Millet Meclisi Nedir? TBMM’nin Yapısı ve İşleyişi

TBMM Nedir?

“Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir” ilkesi ile kurulan ve varoluşunun temelinde bu ilke olan Türkiye Büyük Millet Meclisi yada kısaca TBMM, 23 Nisan 1920 tarihinde kuruldu. kurulması ile Osmanlı Devleti resmi olarak yıkılmış oldu. Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye Cumhuryeti’nin yasama görevini yerine getiren bir anayasal devlet organıdır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye Cumhuriyeti’nin diğer anayasal organlarından kesinlikle üstün değildir. TBMM’nin yasama yetkisinin anlamı yasa ve kanun yapmaktır. ama bu yasalar ve kanunlar anayasaya aykırı olmamalarıdır.

Sponsorlu Bağlantılar

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) Yapısı

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin bütün üyeleri sadece seçildikleri bölgeyi veya o üyeyi seçenleri değil bütün Türkiye Cumhuriyeti Milletini temsil eder. Bütün Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri görevlerine başlamadan önce and içerler yani yemin ederler. TBMM üyelerinin yani milletvekillerinin yeminleri şöyle;

“Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne, demokratik ve lâik Cumhuriyete ve Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma; toplumun huzur ve refahı, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ve Anayasaya sadakattan ayrılmayacağıma; büyük Türk Milleti önünde namusum ve şerefim üzerine ant içerim.”

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yer alan siyasi partiler kazandıkları koltuk sayısına göre ya hükümeti kurma görevini alırlar ya ana muhalefet görevini alırlar yada muhalafet görevini alırlar.

TBMM
TBMM

Başkan

Başkanlık Divanı

Bir Başkan; dört başkanvekili; yedi kâtip üye; üç idare amirinden kurulur. Siyasi partiler sahip oldukları milletvekili sayısı oranında Başkanlık Divanı’nda temsil edilir.

Sponsorlu Bağlantılar

Anayasa’ya göre (m.94) “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin başkanlık Divanı Meclis üyeleri arasından seçilen Meclis Başkanı, Başkanvekilleri, katip üyeler ve İdare Amirlerinden oluşur. Başkanlık Divanı, Meclisteki siyasi parti gruplarının üye sayısı oranında Divana katılmalarını sağlayacak şekilde kurulur. Siyasi parti grupları Başkanlık için aday gösteremezler. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin başkanlık divanı için, bir yasama döneminde iki seçim yapılır. İlk seçilenlerin görev süresi iki, ikinci devre seçilenlerin görev süresi üç yıldır. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Başkanı, Başkanvekilleri, üyesi bulundukları siyasi partinin veya pari grubunun Meclis içinde ve dışındaki faaliyetlerine; görevlerinin gereği olan haller dışında, Meclis tartışmalarına katılamazlar; Başkan ve oturumu yöneten Başkanvekili oy kullanamazlar.” Bu hükümler Meclis Başkanı’nın ve Başkanlık Divanı’nın tarafsızlığını sağlama amacı gütmektedir.

Danışma Kurulu

Komisyonlar

Her yeni yasama döneminde Başkanlık seçimi yapılıncaya değin en yaşlı üye Başkan, en yaşlı ikinci üye Başkanvekilliği yapar. Bir yasama döneminde 2 defa başkanlık seçimi yapılır. İlkinde 2 yıl ikincisinde seçim döneminin bitimine kadar görev yapar. TBMM Başkanı Cumhurbaşkanı’na gerekli hallerde vekalet eder.

Milletvekilliği statüsü

Milletvekilleri bir dönem için seçilirler. Dönem sonunda milletvekili olarak devam etmeleri için tekrar seçilmeleri gerekir. Milletvekilleri belirli bir ilden aday olup seçilirler, ancak sadece o ili değil bütün Türk milletini temsil ederler. Devlet memurları, kamuda çalışan görevliler milletvekili adayı olabilmek için bu görevlerinden istifa etmeleri gerekmektedir.

25 yaşını aşan her Türk vatandaşı milletvekili seçilebilir, ancak aşağıdaki özelliklere sahip olanlar milletvekili seçilemez:

  • İlkokul mezunu olmayanlar.
  • Hırsızlık dolandırıcılık gibi yüz kızartıcı suçlardan mahkum olanlar.
  • Muaf olmadıkça askerlik hizmetini tamamlamayanlar.
  • Taksirli suçlar hariç olmak üzere en az 1 yıl ağır hapis cezası nedeniyle hüküm giyenler.
  • Terör eylemi nedeniyle hüküm giyenler.

Yasama sorumsuzluğu: Milletvekili görevi süresince meclis içinde veya dışında belirttiği oy, söz ve düşünceleri ile ilgili yasama sorumsuzluğuna sahiptir. Bu hak görev süresi sona erse bile devam eder.

Sponsorlu Bağlantılar

Yasama dokunulmazlığı: Milletvekili görevi süresince sorgulanmama, tutuklanmama ve yargılanmama hakkına yani yasama dokunulmazlığına sahiptir. Bu hak görev süresi ile sınırlıdır.

TBMM doğrudan seçimle oluşur ve Türk milleti adına görev yapar. Meclis’in öncelikli görevi ve yetkisi yasama yetkisidir. Bunun yanında diğer yetkisi yürütme yetkisidir. Türkiye cumhuriyeti hükûmetlerinin güvenoylaması ve gensoru oylaması TBMM tarafından yapılır. TBMM’nin çıkardığı yasalar Anayasa Mahkemesitarafından denetlenir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin çalışmasında şunlar gözetilir: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, TBMM içtüzüğü, Türkiye Cumhuriyeti kanunları, Başkanlık Divanı kararları, mahkeme kararları ve teamüller.

Meclis İçtüzüğü

TBMM’nin çalışma esasları Meclis İçtüzüğünde belirlenmiştir. Bu içtüzük kurallarını yine meclisin kendisi belirler. 1961’de Millet meclisi ve Cumhuriyet Senatosu’nun uyguladığı 2 farklı içtüzük yürürlüğe girdi. 1973’te her iki meclisin ortak oturumlarında geçerli olan yeni bir içtüzük kabul edildi. 1982 anayasası ile çift meclis uygulaması kaldırıldı ve sadece 1973’te kabul edilen içtüzük uygulanır oldu. Günümüzde de bu 1973 tarihli içtüzük yürürlüktedir.

Sponsorlu Bağlantılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Ne Nedir Vikipedi