Kategoriler
Genel Kültür

Yapım Eki Nedir? Yapım Eki Ne Demektir? Anlamı

Özet: “Yapım Eki Nedir? Yapım Eki Ne Demektir? Anlamı” başlıklı yazımızda Yapım Eki nedir, Yapım Eki ne demektir, Yapım Eki kelimesinin tanımı, Yapım Eki kelimesinin eş anlamlısı, Yapım Eki kelimesinin ingilizce karşılıkları, Yapım Eki ile ilgili atasözleri ve deyimler ve Yapım Eki hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.

Sponsorlu Bağlantılar

Yapım Eki Tanımı

Yapım Eki kelimesinin anlamı Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde aşağıdaki şekildedir;

isim, dil bilgisi Kelime kök veya gövdesine getirilerek kelimenin yeni bir anlam kazanmasını sağlayan ek: -lik (göz-lük); -ci (ev-ci); -li (ev-li); -inç (sev-inç); -gi (sev-gi); -daş (vatan-daş) gibi

Yapım Eki Eş Anlamlısı ve Zıt Anlamlısı

Yapım Eki kelimesini eş anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;

  • Yapım Eki kelimesinin eş anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.

Yapım Eki kelimesini zıt anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;

  • Yapım Eki kelimesinin zıt anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.

Yapım Eki İle İlgili Atasözleri ve Deyimler

Yapım Eki kelimesi ile ilgili atasözü ve deyimler aşağıdaki gibidir;

  •  Yapım Eki kelimesinin geçtiği herhangi bir atasözü veya deyim bulunamamıştır.

yapım eki

Yapım Eki İle İlgili Birleşik Sözler

Yapım Eki kelimesi ile ilgili birleşik sözler aşağıdaki gibidir;

  •  Yapım Eki kelimesinin geçtiği herhangi bir birleşik söz bulunamamıştır.

Yapım Eki İngilizcesi

Yapım Eki kelimesinin İngilizce karşılıkları ise aşağıdaki gibidir

  • Yapım Eki – suffix

Yapım Eki Hakkında Detaylı Bilgi

Yapım eki, isim ya da fiil kök veya gövdelerine gelerek onlardan yeni isimler ya da fiiller türeten ek. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamını ya da türünü de değiştirir ve -bazı istisnalar dışında- her zaman çekim eklerinden önce gelir. Yapım eki almış bir sözcüğe türemiş sözcük ya da gövde denir.

İsimden İsim Yapan Ekler

İsim soylu sözcüklerden yeni bir isim soylu sözcük yapan eklerdir. Yeni oluşturulan sözcük genellikle eskisi ile yakın anlam ilişkisine sahiptir.

  • el: söz-el, güz-el (göz kökünden)
  • siz: su—suz, para—sız, ev—siz
  • ci: göz—cü, sanat—çı, yol—cu, simit—çi
  • ce: Türk—çe, İngiliz—ce, Alman-ca (Eşitlik hâl eki -ce ile karıştırılmamalıdır.)
  • daş: karın-daş > kardeş, çağ-daş, arka-daş, yol-daş, meslek-taş
  • inci: üç-üncü, beş-inci
  • lik: şeker-lik, kömür-lük, göz-lük, kulak-lık, dost-luk
  • li: köy—lü , para—lı , ağaç—lı, Ankara-lı, ev-li
  • msi: ekşi-msi, acı-msı, meyve-msi
  • cil: ev-cil, et—çil, ben—cil, insan—cıl
  • şın/cın: sarı—şın, yal-çın (yalt=sert), hır-çın (hır=kavga)
  • sal: kum—sal
  • ıt: yaş—ıt
  • ceğiz: kız—cağız, çocuk—cağız
  • cik: tepe-cik, azı-cık, küçü—cük
  • ti: esin-ti, hırıl—tı, cıvıl—tı

İsimden Fiil Yapan Ekler

İsim soylu sözcüklerden fiil yapan eklerdir.

  • le: su-la, taş-la, uğur-la, rahat-la
  • al: çoğ-al, az-al, dar-al
  • l: doğru-l, sivri-l
  • a: kan-a, yaş-a, tür-e, boş-a
  • ar: yaş-ar, mor-ar, sar(ı)-ar, yeş(il)-er
  • de: fısıl-da, horul-da, gürül-de
  • et: yön-et, göz-et
  • ik: gec-ik, bir-ik
  • imse: az-ımsa, benim-se,küçü(k)-mse
  • kır: fış—kır, hay—kır
  • len: ev-len, yaş-lan, ses-len
  • se: garip-se, önem-se, su-sa

Fiilden İsim Yapan Ekler

Fiil kök veya gövdelerine gelerek isim, sıfat gibi isim soylu sözcükler veya fiilimsiler oluşturan eklerdir:

  • ce: düşün—ce, eğlen—ce
  • ecek: giy-ecek, yak-acak, aç—acak, iç-ecek
  • ak: yat—ak, kaç—ak, dur—ak
  • ge: böl—ge, bil—ge, süpür—ge
  • gi: sev—gi, çal—gı, as—kı, sil-gi, iç-ki
  • giç: bil—giç, dal—gıç, başlan—gıç
  • gin/kin: yor—gun, bil—gin, bez—gin, bit—kin, bas-kın, yay-gın
  • i: yaz—ı, öl—ü, yap—ı, çat—ı, kok—u, doğ—u
  • ici: yap—ıcı, gör—ücü, al—ıcı, sat—ıcı
  • ik: kes—ik, aç—ık, göç—ük
  • im: say—ım, seç—im, öl—üm, ölç—üm
  • in: yığ—ın, ak—ın, tüt—ün, ek—in
  • inç: gül—ünç, sev—inç
  • inti: kes—inti, çık—ıntı, dök—üntü
  • ir: gel—ir, ok—ur
  • er: gid-er, yaz-ar,
  • iş: otur—, yürü—y-üş
  • it: geç—it, yak—ıt, ölç—üt
  • kan: çalış—kan, üret-ken, unut—kan, kay—gan
  • ma: konuş-ma, dondur-ma (olumsuzluk eki -ma ile karıştırılmamalıdır.)
  • mek: ye-mek, çak-mak, git-mek, duy-mak (bkz. mastar)
  • maç: bula-maç, yırt-maç
  • mbaç: dola-mbaç, sakla-mbaç
  • ti: belir—ti, kızar—

Fiilden Fiil Yapan Ekler

Bir fiilden yeni bir fiil yapan eklerdir.

  • dir: bil-dir, gül-dür, yap-tır, koş-tur
  • ele: kov-ala, silk-ele
  • er: gid-er, çık-ar
  • imse: duy-umsa, gül-ümse, an-ımsa
  • in: gez-in, gör-ün, sev-in, taşı-n
  • r: kaç-ır, bat-ır, iç-ir, şaş-ır
  • ş: gör-üş, uç-uş, gül-üş (Mastarlarla karıştırılmamalıdır.)
  • t: uza-t, sap-ıt, kork-ut, üşü-t
  • il: sev-il, kır-ıl, sat-ıl

Bu şekilde üretilen yeni fiiller genellikle ilk fiille anlam bakımından yakından ilişkilidir:

  • görmek > görünmek, kovmak > kovalamak

Ancak bazı durumlarda orijinal fiilden oldukça farklı anlamlarda olabilirler:

  • sevmek > sevinmek
Sponsorlu Bağlantılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Ne Nedir Vikipedi