Özet: “Genleşme Nedir? Genleşme Ne Demektir? Anlamı” başlıklı yazımızda Genleşme nedir, Genleşme ne demektir, Genleşme kelimesinin tanımı, Genleşme kelimesinin eş anlamlısı, Genleşme kelimesinin ingilizce karşılıkları, Genleşme ile ilgili atasözleri ve deyimler ve Genleşme hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.
Genleşme Tanımı
Genleşme kelimesinin anlamı Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde aşağıdaki şekildedir;
isim Genleşmek işi
Genleşme Eş Anlamlısı ve Zıt Anlamlısı
Genleşme kelimesini eş anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;
- Genleşme kelimesinin eş anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.
Genleşme kelimesini zıt anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;
- Genleşme kelimesinin zıt anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.
Genleşme İle İlgili Atasözleri ve Deyimler
Genleşme kelimesi ile ilgili atasözü ve deyimler aşağıdaki gibidir;
- Genleşme kelimesinin geçtiği herhangi bir atasözü veya deyim bulunamamıştır.
Genleşme İle İlgili Birleşik Sözler
Genleşme kelimesi ile ilgili birleşik sözler aşağıdaki gibidir;
- genleşme katsayısı
- genleşmeölçer
Genleşme İngilizcesi
Genleşme kelimesinin İngilizce karşılıkları ise aşağıdaki gibidir
- Genleşme – expansion
Genleşme Hakkında Detaylı Bilgi
Genleşme, genişleme anlamından gelir. Sıcaklığı artırılan bir cismin uzunluk ya da hacminin değişmesi olayıdır.
Katıları, sıvıları ya da gazları oluşturan tanecikler, ortalama konumları çevresinde sürekli çalkalanma halindedirler. Bu cisimlerden birine ısı biçiminde enerji verilirse, bu enerji kinetik enerji ye dönüşür; dolayısıyla, kinetik enerjisi artan tanecikler daha şiddetle çalkalanır ve daha geniş alana yayılmaya çalışırlar; yani sıcaklığı yükselen cisim (katı, sıvı, gaz) aynı zamanda genleşir. Net olarak:sıcak bir cisim ışınını başka bir maddeye gönderirse o maddenin kapladığı alan (hacmi) genişler ve yayılır.
Katılarda Genleşme
Dışarıdan ısı alan maddenin taneciklerinin kinetik enerjisi, dolayısıyla taneciklerin titreşim hızı artar. Tanecikler birbirinden uzaklaşmaya başlar. Bu olaya genleşme adı verilir. Tersine olarak madde dışarıya ısı verdiğinde (madde soğutulduğunda) maddenin taneciklerinin kinetik enerjilerinin azalmasına neden olur.
Maddelerin genleşmesi ya da tersine büzülmesi sırasında büyük kuvvetlerin ortaya çıkması, tren raylarında, köprü gibi yapılarda hasarlara neden olmaktadır. Bu yüzden tren raylarının eklenti yerlerinde boşluklar bırakılır, köprüler demir makaralar üzerine oturtulur. Çevremizdeki bu tür yapıları gözlemleyerek genleşme ile ilgili birçok örnekler bulabiliriz.
Boyca genleşme
Bir metal çubuğun önceki ilk boyu, olsun. Bu metal boyu uzayarak son boyu l olur. Boyca uzama miktarı (Δl);
ΔL =l-l0 = L0.λ.Δt bağıntısıyla bulunur. Burada,
- l0 : Metalin ilk boyu.900000 cm dir bu :Δt = tson-tilk : Metalin ısıtılmadan önceki sıcaklığı ile ısıtıldıktan sonraki sıcaklığının farkıdır.
Yüzeyce genişleme
Bir metal levhanın ısıtılmadan önceki ilk yüzeyi S0 olsun. Bu metal levhayı ısıttığımızda, yüzey artarak son yüzeyi
ΔS = S-S0=S0.2 λ.Δt bağıntısıyla hesap edilir.
Burada;
- S0: Metalin ilk yüzü.
- 2λ: Yüzeyce genleşme katsayısı (Boyca genleşmenin iki katıdır.)
- Δt = tson-tilk :Sıcaklık farkıdır
Hacimce genişleme
Metal bir kürenin ısıtılmadan önceki ilk hacmi V1 olsun. Bu metal küreyi ısıttığımızda son hacmi V olur. Hacimce genleşme miktarı ΔV, bağıntısıyla hesap edilir. Formül: ΔV=V1.3λ.Δt
Burada;
- V0: Metal kürenin ilk hacmi.
- 3λ: Hacimce genleşme katsayısı (Dikkat edilirse boyca genleşme katsayısının üç katıdır.)
- Δt = tson-tilk : Sıcaklık
Sıvılarda genleşme
Sıvıların ısıtılmadaki davranışlarını, katılarda olduğu gibi inceleyemeyiz. Çünkü, sıvıları katılar gibi şekillendirmek, örneğin boru haline getirmek imkânsızdır. Bu yüzden, sıvıların, bir kap içinde incelenmeleri gerekir. Ayırt edici bir özelliktir.
Sıvıların genleşmesinden sıvılı termometrelerde, sıcak su kazanlarında, termosifonlarda ve kalorifer sistemlerinde yararlanılır. Sıvıların genleşme miktarı aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır.
Bağıntıda ΔV sıvının hacimce genleşme miktarı, V sıvının ilk hacmi, a sıvının hacimce genleşme katsayısıdır.
Gazlarda genleşme her gazda aynıdır. Gazlar en çok genleşen maddelerdir.