Kategoriler
Sözlük

Kafiye Nedir? Kafiye Ne Demektir? Anlamı

Özet: “Kafiye Nedir? Kafiye Ne Demektir? Anlamı” başlıklı yazımızda Kafiye nedir, Kafiye ne demektir, Kafiye kelimesinin tanımı, Kafiye kelimesinin eş anlamlısı, Kafiye kelimesinin ingilizce karşılıkları, Kafiye ile ilgili atasözleri ve deyimler ve Kafiye hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.

Sponsorlu Bağlantılar

Kafiye Tanımı

Kafiye kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir ve Kafiye kelimesinin anlamı Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde aşağıdaki şekildedir;

1. isim, edebiyat Uyak

2. Halk edebiyatında ayak

Kafiye Eş Anlamlısı ve Zıt Anlamlısı

Kafiye kelimesini eş anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;

  • Kafiye – uyak

Kafiye kelimesini zıt anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;

  • Kafiye kelimesinin zıt anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.

Kafiye İle İlgili Atasözleri ve Deyimler

Kafiye kelimesi ile ilgili atasözü ve deyimler aşağıdaki gibidir;

  •  Kafiye kelimesinin geçtiği herhangi bir atasözü veya deyim bulunamamıştır.

Siir

Kafiye İle İlgili Birleşik Sözler

Kafiye kelimesi ile ilgili birleşik sözler aşağıdaki gibidir;

  • başkafiye
  • çapraz kafiye
  • iç kafiye
  • sarma kafiye
  • tam kafiye
  • tunç kafiye
  • yarım kafiye
  • zengin kafiye

Kafiye İngilizcesi

Kafiye kelimesinin İngilizce karşılıkları ise aşağıdaki gibidir

  • Kafiye – rhyme

Kafiye Hakkında Detaylı Bilgi

Kafiye ya da uyak, şiirde mısra sonlarında bulunan sözcüklerin son heceleri arasındaki ses benzerliğidir. Şiirde uyak, dize sonlarında bulunan farklı görevlerdeki ekler veya anlamları ayrı sözcükler arasında görülür. Dize sonlarında yinelenen aynı görevdeki ekler ya da sözcükler uyak değildir. Bunlara redif denir.

Uyak türleri

Uyaktaki ses sayısına göre

Yarım uyak

Yarım uyak, dize sonundaki tek ses benzerliğine dayanan uyak türüdür.

-diz

-yaz

Burada “z”ler yarım uyaktır.

Tam Uyak:

Mısra sonlarındaki iki ses benzerliğine ‘tam kafiye’ denir.

Örnek:

Ben yâr ile ettim savaş
Akıttım gözümden kanlı yaş

Yukarıdaki örnek dizede “aş” sesleri tam kafiye oluşturmuştur.

Örnek:

Bir hazan akşamı indimdi sahile ben
Vardı, mavi sular üstünde beyaz bir yelken

Uyarı:

Uzun okunan ünlüler tek başına tam kafiye oluşturur. Çünkü bu ünlüler iki ses yerine geçer.

Örnek:

Gönlümüz düşmişdi girdâb-ı belâ deryâsına
Geçdi derbend-i melâledden safâ sahrâsına

Yukarıdaki dizelerdeki “â” ünlüsü tam uyaktır.

Zengin uyak

Dize sonlarındaki ikiden çok ses benzerliğine dayanan uyak türüdür.

Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak,
Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak…

Ahmet Haşim

Burada “yaprak” ve “ağlayarak” (-rak) sözcükleri zengin uyak oluşturur.

Dizilişlerine Göre Uyaklar

Düz Uyak

Bir dörtlüğün bütün dizelerinin biribiriyle uyaklı,ya da ilk üç mısra biribiriyle uyaklı dördüncü dize serbest şekilde olmasıdır.

Sponsorlu Bağlantılar
a Elif’in uğru nakışlı
a Yavru balaban bakışlı
a Yayla çiçeği kokuşlu
b Kokar Elif Elif diye

Karacaoğlan

Sarmal kafiye

Bir dörtlüğün birinci ve dördüncü dizelerinin kendi arasında, ikinci ve üçüncü dizelerinin kendi arasında uyaklı olmasına dayanan uyak türüdür.

a Balkonlara, yalılara dalar düşünürüm
b O günler uzaklaşan yelkenlerin peşi sıra
b Akan bulutlar gibi geçmiş: ne iz, ne hâtıra!
a Sır şimdi bunca güzel hayat, güzel ölüm!

Necati Cumalı

Çapraz uyak

Bir dörtlüğün birinci ve üçüncü dizelerinin kendi arasında, ikinci ve dördüncü dizelerinin kendi arasında uyaklı olmasına dayanan uyak türüdür.

a Ne doğan güne hükmüm geçer,
b Ne halden anlayan bulunur;
a Ah aklımdan ölümüm geçer;
b Sonra bu kuş, bu bahçe, bu nur.

Sponsorlu Bağlantılar
C. S. Tarancı

Örüşük Kafiye Şeması

Batı şiirinden şiirimize geçmiş kafiye şemasıdır. Özellikle TERZARİMA nazım şeklinde kullanılan bir kafiye şemasıdır. Üç dizeli bentliklerden oluşur. Son bent tek dizeden oluşur.

Şeması: (a,b,a), (b,c,b), (c,d,c),…

Mani Tipi Kafiye

Halk Edebiyatı’ndaki manilerden yayılmış kafiye şemasıdır.

A Uzaklar seçilmiyor

A Gönüldür geçilmiyor

B Gönül bir top ibrişim

A Dolaşmış açılmıyor

Şeması:(a,a,b,a), (c,c,d,c), …

Uyakların dizelerdeki bulunma yerlerine göre

İç uyak

Dizelerin ortasında bulunan uyaktır.

Şeb-i hicran yanar cânım döker kan çeşm-i giryânım
Uyadır halkı efganım kara bahtım uyanmaz mı.

Fuzulî

Burada “cânım” ve “efganım” (-an) sözcüklerinde iç uyak görülmektedir.

Baş uyak

Dizelerin başında bulunan uyaktır.

Gönlümüz bağlandı zülfün teline
Alınmaz gözleri mestim alınmaz
Sencileyin cevredici kuluna
Bulunmaz gözleri mestim bulunmaz.

Gevheri

İkinci dizedeki “alınmaz” ile dördüncü dizedeki “bulunmaz” (-l) sözcükleri baş uyak oluştururlar.

Özel durumlar

Tunç uyak (farklı isimler de kullanılmaktadır.)

Bir dizenin son sözcüğünün, bir diğer dizenin son sözcüğünü tamamen içermesine dayanan uyak türüdür. Zengin uyağın özel bir durumudur. Tunç uyağın olabilmesi için ses benzerliğinin en az üç sesten oluşması gerekir.

Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar.
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.

Mehmet Âkif Ersoy

Burada “duvar” ve “var” sözcükleri tunç uyak oluşturur. Aynı zamanda “var” sesleri zengin uyaktır.

Sponsorlu Bağlantılar

Cinaslı Uyak

Söyleniş bakımından aynı ancak anlam olarak farklı sözcüklerden ya da söz yüklemlerinden oluşan uyak türüdür.

Dönülmez akşamın ufkundayız, vakit çok geç:
Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç.

Yahya Kemal

Burada “geç” ve “geç” sözcükleri cinaslı uyak oluşturur

REDİFLER

Uyaktan sonra gelen aynı anlam ve görevdeki ek ya da sözcüklere redif denir. ÖRNEK:

Koyun verdi kuzu verdi süt verdi

Yemek verdi ekmek verdi et verdi

Kazma ile dövmeyince kıt verdi

Benim sadık yarim kara topraktır.

Âşık Veysel

Kalın olanlar SÖZCÜK halindeki rediftir.

Sponsorlu Bağlantılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Ne Nedir Vikipedi