Özet: “Söyleşi Nedir? Söyleşi Ne Demektir? Anlamı” başlıklı yazımızda Söyleşi nedir, Söyleşi ne demektir, Söyleşi kelimesinin tanımı, Söyleşi kelimesinin eş anlamlısı, Söyleşi kelimesinin ingilizce karşılıkları, Söyleşi ile ilgili atasözleri ve deyimler ve Söyleşi hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.
Söyleşi Tanımı
Söyleşi kelimesinin anlamı Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde aşağıdaki şekildedir;
1. isim Arkadaşça, dostça karşılıklı konuşma, hasbihâl, sohbet
“Her söyleşisinde lafı döndürüp dolaştırmasından bıkmışlardı.” – M. Mungan
2. Belli bir konuda alanla ilgili kişilerin katıldığı bilgilendirme toplantısı
3. edebiyat Bir bilim veya sanat konusunu, konuşmayı andıran biçimde inceleyerek anlatan edebiyat türü, sohbet
Söyleşi Eş Anlamlısı ve Zıt Anlamlısı
Söyleşi kelimesini eş anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;
- Söyleşi – sohbet / hasbihâl / arkadaşça
Söyleşi kelimesini zıt anlamlı karşılığı aşağıdaki gibidir;
- Söyleşi kelimesinin zıt anlamlı karşılığı bulunmamaktadır.
Söyleşi İle İlgili Atasözleri ve Deyimler
Söyleşi kelimesi ile ilgili atasözü ve deyimler aşağıdaki gibidir;
- aç ile eceli gelen söyleşir
açın gözü hiçbir şeyi görmez, karnını doyurabilmek için kendisine güçlük çıkaran bir kimseyi öldürebilir.
Atasözü
Söyleşi İle İlgili Birleşik Sözler
Söyleşi kelimesi ile ilgili birleşik sözler aşağıdaki gibidir;
- Söyleşi kelimesinin geçtiği herhangi bir birleşik söz bulunamamıştır.
Söyleşi İngilizcesi
Söyleşi kelimesinin İngilizce karşılıkları ise aşağıdaki gibidir
- Söyleşi – conversation
Söyleşi Hakkında Detaylı Bilgi
Bir yazarın, kişisel görüş ve düşüncelerini fazla derinleştirmeden, muhatabıyla konuşuyormuş hissini verecek bir üslupla makale planında yazdığı fikir yazısına sohbet (söyleşi) denir.
Sohbet sözcüğü, dilimize Arapçadan geçmiştir. Sohbet türündeki yazılara “söyleşi” de denmektedir. Söyleşiler bazen röportaj ile de karıştırılırlar. Ancak aralarında çok temel bir fark vardır. Söyleşiler tek kişilik yazılardır. Oysa röportaj, bir uzmana ve bir de, röportajı yapacak kişiye ihtiyaç duyar.
Söyleşi Türünün Özellikleri
1- Her konuda yazılabilir.
2- Anlatımda içtenlik, yalınlık, duruluk esastır.
3- Düşünsel planla yazılır.
4- Yazar anlattıklarının doğruluğuna, okuyucusu ile olan bağına güvenmeli, anlattıklarını günlük konuşma havasıyla, fakat mantık çerçevesinden ayrılmadan anlatabilmelidir.
5- Kolay okunabilir bir uslup yakalayabilmelidir.
6- Bir görüşü kanıtlama amacı güdülmez.
7- Konuya öznel bir bakışla yaklaşılır.
8- Her Türlü anlatım biçimi ve tekniğinden yararlanılır.
Söyleşi Türünün Konusu
Sohbetlerin çoğu günlük sanat olaylarını, genel konuları ele alır.
Söyleşi Türünün Dili ve Anlatımı
Bu türün dili yalın konuşma dili, anlatımı da konuşma havasında rahat ve samimidir.
Söyleşi Türünün Planı
Diğer düşünce yazılarının planı sohbet yazı türü için de kullanılır. Giriş bölümünde ele alınacak konu tanıtılır. Gelişme bölümünde okuyucuyu sıkınadan konu açılır. Bu bölümde tanımlamalar, çözümlemeler, örneklemeler yapılır. Yazar kendi görüşlerini okuyucuya sezdirir. Sonuç bölümünde ise ulaşılan son karar bildirilir.
Söyleşinin Kuralları Nelerdir?
1- Söylenilenler doğru olmalıdır.
2- Dedikodu yapılmamalıdır. Unutulmamalıdır ki, siz bir başkasının dedikodusunu yaparsanız, sizin olmadığınız ortamlarda da sizin dedikodunuz yapılacaktır.
3- İçten davranılmalı, insanlarla pazarlıksız bir iletişim kurulmalıdır.
4- Konuşmanın uygun zamanlarında karşıdaki kişinin adı söylenmelidir.
5- Sadece bir kişi konuşmamalıdır. Söyleşinin karşılıklı konuşma olduğu unutulmamalıdır.
6- Dinleyen kişiye zorla bir görüşü benimsetmeye çalışılmamalı, o kişinin de görüşlerine saygı gösterilmelidir.
7- Konuşurken konuşmanın olanaklarından (bkz. Ünite 3) yararlanılmalı; ama bağıra bağıra konuşulmamalıdır.
8- Konuşurken el – kol eylemleri abartılmamalıdır. Yoksa söylenilenden çok eylemlere dikkat edilir.
9- Konuşanın sözü kesilmemeli, düşüncesini söylemesine olanak sağlanmalıdır.
10- Sonradan konuşma ortamına gelenleri konuşmaya katmak için konuşulan konu kısaca o kişiye de anlatılmalıdır. Konu gelen kişiye açıklanmak istenmiyorsa ortak bir konu üzerinde konuşulmaya başlanmalıdır.
Söyleşi Türünün Türk Edebiyatı’ndaki Önemli İsimleri ve Eserleri Nelerdir?
1- Ahmet Rasim – Ramazan Sohbetleri
2- Suut Kemal Yetkin – Edebiyat Söyleşileri
3- Şevket Rado – Eşref Saati
4- Melih Cevdet Anday – Dilimiz Üzerine Söyleşiler
5- Nurullah Ataç – Karalama Defteri