Sultan I. Ahmed’in Yaşamı
Sultan I. Ahmed, Osmanlı Devletine 1603 ila 1617 yılları arasında padişahlık yapmış ve Osmanlı Devletinin 14. padişahıdır. Soyu Osmanlı hanedanı olan Sultan I. Ahmed’in babası Sultan III. Mehmed ve annesi Handan Sultan’dır.
Sultan I. Ahmed 18 Nisan 1590 tarihinde Manisa şehrinde dünyaya gelmiş ve 22 Kasım 1617 tarihinde İstanbul şehrinde vefat etmiştir. Saltanatı sadece 14 yıl sürmüştür. Sultan I. Ahmed’den sonra tahta Sultan I. Mustafa geçmiştir. Sultan I. Ahmed Duraklama Dönemi padişahlarındandır. Sultan I. Ahmed’in lakabı Bahtî’dir.
I. Ahmed’in Şehzadelik Dönemi
Babası III. Mehmed’in üç oğlundan ikincisi olarak dünyaya gelmiştir. Ağabeyi Mahmud’tur. Askeri ve idari işlerle ilgili bir şehzade olarak bilinen ve padişahlık için en kuvvetli aday olan Şehzade Mahmud, tahta kast ettiği iddiası üzerine öldürülmüştür. Bu, I. Ahmed için de sürpriz bir gelişmedir.
Böylece tahtın yolu kendisi için açılmış olur. Şehzade Ahmed, henüz 13 yaşındayken, 37 yaşındaki babası Sultan III. Mehmed vefat eder. Nasıl ki babası kendinden evvelki Sultanlara nazaran en genç yaşta hayatını kaybetmiş hükümdar ise, I. Ahmed de o vakte kadar babasının vefatıyla tahta geçenlerin arasındaki en genç hükümdardır.
Bu beklenmedik vefat üzerine, Sultan I. Ahmed’in cülusu hemen ertesi gün apar topar vuku bulmuştur. Kimi kaynaklarda 22 Aralık verilmesine rağmen, cülus,Dr.Günhan Börekçi’ye göre tam olarak 21 Aralık 1603 Pazar günü sabahı gerçekleşmiştir. (“22 Aralık” yanılması, hicri takvimden miladi takvime çevrim hesaplamalarından kaynaklanmaktadır.
III. Mehmed’in vefatı 17 Receb 1012 gecesidir. Zaten, merasim müteakip sabah gerçekleşiyor. Hicri takvime göre gün, akşam ezanıyla başlar ve takip eden akşam ezanında biter. O halde, “Cülus, aynı hicri gün içinde gerçekleşmiştir” de diyebiliriz.) Bu cülusun, Osmanlı tarihindeki yeri bambaşkadır:
- Yeni padişah, devlet tecrübesi için mühim olan sancağa çıkmamıştı. Bu sebeple bir kapı halkı da yoktu. Hatta, babaannesini eski saraya gönderdiğinde saray sanki bomboş kalmaktaydı.
- Henüz sünnet dahi edilmemiştir. Sünneti ancak padişah olduktan sonra yapılmıştır.
I. Ahmed’in Saltanat Dönemi
- Zitvatorok Antlaşması
- Safevilerle ilişkiler
- Celali isyanları
I. Ahmed’in Islahatları
Yeni Veraset Sistemi
Yıldırım Bayezid döneminde başlayıp, Fatih Sultan Mehmet (II. Mehmed) döneminde kanunlaşan kardeş katli yasasını kaldırmıştır. Yerine ekber ve erşet (ailenin aklı başında olan en büyük üyesi) sistemini getirmiştir. Böylece oğullarından üçü padişah olmuştur. Bunlar sırası ile;Genç Osman, IV. Murad ve İbrahim’dir. Ayrıca kardeşi Mustafa’yı da önceki padişahlar gibi katletmemiş, yaşamasına izin vermiştir. Nitekim kardeşi Mustafa da padişah olmuştur. Bu yeni kanun, kardeş katlini önlemesi açısından Osmanlı tarihinde büyük bir önemi haizdir.
I. Ahmed’in Mimari Çalışmaları
4 Ocak 1610’da altı büyük minareli ve 16 şerefeli Sultanahmet Camii’nin temel atma merasimi yapıldı. Dinine bağlı bir insan olan Sultan I. Ahmet, caminin temelleri kazılırken eteğinde toprak taşıdı. 9 Haziran 1617’de inşaatı biten Sultanahmet Camii ibadete açıldı. Ayrıca Şehzadebaşı Kuyucu Murat Paşa Külliyesi, İstanbul Mesih Paşa Camii, Elmalı Ömer Paşa Camii onun zamaninda yaptırılan önemli mimari eserler arasındadır.
I. Ahmed’in Ailesi
I. Ahmed’in Eşleri
- Mahfiruz Hatice Haseki Sultan – II. Osman’ın Annesidir.
- Fatma Haseki Sultan
- Mahpeyker Kösem Sultan – IV. Murad ve I.İbrahim’in Annesidir.
I. Ahmed’in Erkek Çocukları
- II. Osman
- Şehzade Mehmed – II. Osman tarafından idam edildi.
- Şehzade Cihangir
- Şehzade Selim
- IV. Murad
- Şehzade Hasan
- Şehzade Bayezid – IV. Murad tarafından idam edildi.
- Şehzade Orhan
- Şehzade Hüseyin
- Şehzade Kasım
- Şehzade Süleyman – IV. Murad tarafından idam edildi.
- I. İbrahim
I. Ahmed’in Kız Çocukları
- Ayşe Sultan (1605 – 1657)
- Fatma Sultan (1606 – 1670)
- Gevher Sultan (1608 – 1660)
- Bilmeyen Sultan (1609 – 1650)
- Zahide Sultan (1613 – ?)
- Esma Sultan (1613 – ?)
- Hatice Sultan (1613 – ?)
- Zeynep Sultan (1614 – ?)
- Atike Sultan (1614 – 1674)
- Abide Sultan (1618 – 1675) Babası I. Ahmed’in ölümünden sonra doğdu.