Tarihteki Türk Devletleri Hangileridir?
Milattan önceki tarihten şimdiye kadar Türkler tarafından bir çok devlet kurulmuş ve yıkılmıştır. Bilinen ilk Türk devleti Büyük Hun imparatorluğu’dur. M.Ö. 220 tarihinde kurulmuştur. Türk devletleri daima Türk halkları tarafından kurulan devletler olmuştur. Bunlar yeri geldi bir beylik şeklinde yeri geldi bir imparatorluk oldu.
İlk Çağ Türk Devletleri
Milattan önce ve milattan sonraki kısa dönemlerde bir çok Türk devleti kurulmuştur. Bunlar;
Sponsorlu Bağlantılar
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Büyük Hun imparatorluğu | M.Ö.220-46 | İlk hükümdar Teoman | |
| Doğu Hun Devleti | M.Ö.46-M.S 48 | ||
| Batı Hun Devleti | M.Ö.46-36 | ||
| Güney Hun Devleti ya da Batı Hun imparatorluğu | M.S.48-215 | ||
| Kuzey Hun Devleti | M.S.48-156 | ||
| Avrupa Hun imparatorluğu | M.S.370-469 | Önemli Hükümdar Attila | |
| Ak Hun imparatorluğu | M.S.420-567 | ||
| Asya Avar imparatorluğu | M.S.330-555 | ||
| Vey | M.S.338-392 |
Orta Çağ Türk Devletleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Göktürk Kağanlığı | M.S.552-582 | Birinci Göktürk da denir. | |
| Batı Göktürk Kağanlığı | M.S.583-657 | ||
| Doğu Göktürk Kağanlığı | M.S.583-630 | ||
| Avrupa Avar imparatorluğu | M.S.562-803 |
| Dokuz Oğuzlar | Tiele = Toquz Oguz = Uygur 9 boyu |
| Kutrigurlar | M.S.5-6.asır | Karadeniz’in kuzeyine egemen oldular | |
| Otrigurlar | M.S.5-6.asır | Karadeniz’in kuzeyine egemen oldular | |
| Büyük Bulgarya Hanlığı | M.S.630-665 | ||
| Tuharistan Yabgu Devleti | M.S.630-700 | Göktürklere tabi bir boydu | |
| Hazar İmparatorluğu | M.S.630-965 | Batı Göktürk | |
| Birinci Bulgar Devleti | M.S.632-1018 | Tuna Bulgar Hanlığı (632-864) / Bulgar Knezliği (864-913) / Bulgar Çarlığı (913-1018) | |
| İdil Bulgarları | M.S.665-1391 | İlk Müslüman Türkler./Çuvaşistan’ın kökeni. | |
| İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı | M.S.681-744 | ya da Kutluklar | |
| Konglu Devleti | M.S.712-730 | Göktürklere tabi bir boydu | |
| Türgişler | M.S.717-766 | Batı Göktürk Kağanlığının “On Ok”‘dan | |
| Uygur Kağanlığı | M.S.744-840 | ||
| Karluklar | M.S.766-840 | (MS 665-680) |
İslamiyet Sonrası Türk Devletleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Karahanlı Devleti | 840-1042 | Karluklar ile Uygur Kağanlığı’nın kalıntısı. Türk tarihinde İslamiyeti kabul eden ilk devlet. | |
| Peçenekler | 860-1091 | ||
| Kıpçaklar | 9-13.asır | ya da Kumanlar | |
| Şirvanşahlar | 861-1538 | Bugünkü Azerbaycan’da. | |
| Kansu Uygur Krallığı | 905-1226 | Bugünkü Sarı Uygurların kökeni. | |
| Karahoca Uygur Krallığı | 911-1368 | (Bugünkü Doğu Türkistan) | |
| Salariler | 941-981 | Bugünkü Azerbaycan’da. | |
| Revvadiler | 981-1040 | Bugünkü Azerbaycan’da. | |
| Oğuz Yabguluğu | 950-1040 | ||
| Gazne Devleti | 962-1187 | Samaniler’in memlûklerinden. | |
| Büyük Selçuklu Devleti | 1037-1194 | Selçuklular | |
| Doğu Karahanlılar | 1042-1211 | ||
| Batı Karahanlılar | 1042-1212 | ||
| Suriye Selçukluları | 1092-1117 | Melikşah’ın kardeşi Tutuş’un hükümdarlığı | |
| Anadolu Selçukluları | 1092-1243 | Selçuklular Rum Selçukluları olarak bilinir. | |
| Kirman Selçukluları | 1092-1230 | Alparslan’ın kardeşi Kavurd Bey’in sülalesi / Kaşkaylar ve Hamselerin kökeni. |
| Harezmşahlar Devleti | 1097-1231 | Selçuklular’ın Memlûklerinden Anuş Tegin tarafından kurulan devlet |
| Böriler | 1117-1154 | ya da Suriye Atabeyliği | |
| Zengiler | 1127-1259 | Musul, Halep Atabeylikleri | |
| İl-Denizliler | 1146-1225 | ya da Azerbaycan Atabeyliği | |
| Erbil Beyliği | 1146-1232 | ya da Erbil Beyliği | |
| Salgurlular | 1147-1284 | ya da Fars Atabeyliği | |
| Irak Selçukluları | 1157-1194 | Sencer’in ölümünden sonra Irak-ı Arap ve Irak-ı Acem (Batı İran)’ı yöneten Büyük Seçlukluların kalıntısı. | |
| Köle Hanedanı | 1206-1290 | Delhi Sultanlığı (1206-1526) | |
| Karluk Devleti | 1212-1300 | Karahanlıların devamı. |
I. Dönem Anadolu Beylikleri
| Devlet | Tarih | ||
| Mengüçlü Beyliği | 1072-1277 | ||
| Çaka Beyliği | 1081-1098 | ||
| Dilmaçoğulları Beyliği | 1085-1192 | ||
| Çubukoğulları Beyliği | 1085-1092 | ||
| Danişmendli Beyliği | 1092-1202 | ||
| Saltuklu Beyliği | 1092-1202 | ||
| İnaloğulları Beyliği | 1098-1183 | ||
| Ahlatşahlar Beyliği | 1100-1207 | ||
| Artuklular | 1102-1408 | ||
| Çobanoğulları | 1227-1309 |
Moğol İstilası Sonrası Dönem
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Bahri Hanedanı | 1250-1389 | Memlûk Sultanlığı, Burci Hanedanı ise Çerkes memlûklerinden. | |
| Haleci Hanedanı | 1290-1321 | Delhi Sultanlığı (1206-1526) | |
| Basarab Hanedanı | 1310-1627 | Eflak Prensliği’nin Kıpçak = Kuman kökenli hanedanı. | |
| Tuğluk Hanedanı | 1321-1398 | Delhi Sultanlığı (1206-1290) | |
| Akkoyunlular | 1350-1507 | ||
| Karakoyunlular | 1380-1469 | ||
| Timur İmparatorluğu | 1370-1507 | Çağatay Hanlığı’na bağlı olup Türklerden Barlas boyu. | |
| Safeviler | 1502-1736 | ||
| Babür İmparatorluğu | 1526-1858 | ||
| Afşar Hanedanı | 1736-1802 | Türkmenler | |
| Bakü Hanlığı | 1747-1806 | Azerbaycan’da. | |
| Kaçar Hanedanı | 1781-1925 | Türkmenler |
II. Dönem Anadolu Beylikleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Karamanoğulları | 1256-1483 | ||
| İnançoğulları Beyliği | 1261-1368 | ||
| Sâhipataoğulları Beyliği | 1275-1342 | ||
| Pervaneoğulları Beyliği | 1277-1322 | ||
| Tacettinoğulları Beyliği | 1303-1415 | ||
| Alaiye Beyliği | 1293-1421 | ||
| Eşrefoğulları | 1280-1326 | ||
| Menteşeoğulları Beyliği | 1280-1424 | ||
| Dobruca Beyliği | 1281-1299 | Dobruca (bugünkü Bulgaristan ve Romanya)’da. | |
| Karesioğulları | 1297-1360 | ||
| Candaroğulları Beyliği | 1299-1462 | ||
| Osmanlı Devleti | 1299-1922 | Kayı Boy Beyliği olarak Türkiye Anadolu Selçuklu Devleti’ne bağlı, 1299’da istiklaline kavuştu. Tarihteki en büyük Türk-İslam devletidir. | |
| Germiyanoğulları Beyliği | 1300-1423 | ||
| Hamitoğulları Beyliği | 1301-1423 | ||
| Saruhanoğulları | 1302-1410 | ||
| Aydınoğulları | 1308-1426 | ||
| Tekeoğulları | 1321-1390 | ||
| Dulkadiroğulları | 1339-1521 | ||
| Ramazanoğulları | 1325-1608 | ||
| Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti | 1381-1398 |
Eski Cumhuriyetler
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Aras Cumhuriyeti | 1918 | Bugünkü Nahcivan topraklarında kurulan kısa süreli bir hükümet. | |
| Güneybatı Kafkas Geçici Milli Hükûmeti | 1918-1919 | ya da Kars Cumhuriyeti | |
| Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti | 31 Ağustos 1913 – 29 Ekim 1913 | Batı Trakya Türk Cumhuriyeti | |
| Türkistan Milli Devleti | 1917-1918 | ||
| Alaş Orda | 1917-1920 | ||
| İdil Ural Devleti | 1918-1919 | ||
| Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti | 1918 – 1920 | ||
| Azadistan | 1919-1920 | ||
| Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti | 1920-1924 | ||
| Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti | 12 Kasım 1932 – 6 Şubat 1934 | ||
| Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti | 1920-1925 | ||
| Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti | 1921-1944 | ||
| Hatay Cumhuriyeti | 1938-1939 | ||
| Doğu Türkistan Cumhuriyeti | 12 Kasım 1944 – 20 Ekim 1949 | ||
| Azerbaycan Milli Hükûmeti | 1945 | ||
| Kırım Halk Cumhuriyeti | 1917-1918 | ||
| Kıbrıs Türk Federe Devleti | 1975-1983 |
Sovyet Dönemi Cumhuriyetleri
İlk dönem Sovyet ve Özerk Sovyet Cumhuriyetleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1918-1924 | Bugünkü Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan topraklarını kapsar. Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti ve Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti toprakları üzerinde kurulmuştur. | |
| Tatar-Başkurt Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1919-1921 | Bugünkü Tataristan’ı ve Başkurdistan’ı kapsar. | |
| Kırgızistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1920-1925 | Bugünkü Kazakistan’ı kapsar. Kırgızistan ÖSSC daha sonra Kazakistan ÖSSC adını almıştır. 1920 öncesi, bugünkü Kazakistan toprakları üzerinde Türkistan Genel Valiliği kurulmuştu. |
Sovyet Cumhuriyetleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1922-1991 | Öncesi statüsü: -Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti 1922-1936 Bağımsız Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti 1922’de Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adı altında 1922 yılında Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti üyesi oldu. | |
| Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1936-1991 | Önceki statüsü: -Türkistan Genel Valiliği 1729-1920 -Kırgızistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920-1925 -Kazakistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1925-1936 | |
| Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1936-1991 | Önceki statüsü: -Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1918-1924 -Kara-Kırgız Özerk Oblastı 1924-1926 -Kırgızistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1926-1936 | |
| Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1924-1991 | Önceki statüsü: -Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1918-1924 | |
| Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1925-1991 | Önceki statüsü: -Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1918-1924 | |
| Tataristan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1990 | Önceki statüsü: -Tatar-Başkurt Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1919-1921 -Tataristan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1921-1990 |
Özerk Sovyet Cumhuriyetleri
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1925-1991 | Önceki statüsü: -Çuvaş Özerk Oblastı 1919-1925 | |
| Yakutistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1921-1990 | ||
| Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1921-1991 | Halkın bir kısmı Türki idi. Dağıstan Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti’nin Rusya’ya katılmasıyla özerk sovyet cumhuriyete dönüştürüldü. | |
| Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1924-1991 | ||
| Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1920-1945 | 1945’te oblast oldu daha sonra Ukrayna’ya bağlanarak tekrar, ÖSSC statüsü aldı. | |
| Karakalpak Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1932-1992 | Önceki statüsü -Karakalpak Özerk Oblastı 1919-1932. | |
| Kabardin-Balkar Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1936-1944 | Önceki Statüsü: -Kafkasya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920-1924 -Kabardino-Balkar Özerk Oblastı 1924-1936 1944 ile 1957 arası Kabardin ÖSSC olarak adı değiştirildi, 1957’de tekrar Kabardino-Balkar ÖSSC adını aldı. | |
| Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1961-1991 | Önceki statüsü: -Tuva Özerk Oblastı 1944-1961 SSCB’ye katılan Tuva Halk Cumhuriyeti özerk oblast statüsü almıştı. | |
| Karaçay-Çerkez Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1990-1991 | Önceki statüsü: -Kafkasya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1920-1924 -Karaçay-Çerkez Özerk Oblastı 1924-1926 Özerk Oblastın Tekrar kuruluşu: 1957-1991. | |
| Dağlık-Altay Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti | 1990-1991 | Önceki statüsü: -Dağlık-Altay Özerk Oblastı 1922-1991 Oyrot Özerk Oblastı adıyla kuruldu ve 1948’de Dağlık-Altay olarak değiştirildi. | |
| Hakas Özerk Oblastı | 1990-1991 | Hakas vilayeti, özerk oblast statüsünü 1990’da aldı. |
Çağdaş Cumhuriyetler
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Türkiye Cumhuriyeti | 1923-…. | ||
| Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti De facto | 1983-…. | ||
| Azerbaycan | 1991-…. | ||
| Kazakistan | 1991-…. | ||
| Kırgızistan | 1991-…. | ||
| Özbekistan | 1991-…. | Başta Özbekistan olmak üzere Orta Asya’ya yayılmış olan Ahıskalıların kullandıkları gayriresmi bayrağı | |
| Türkmenistan | 1991-…. |
Çağdaş Özerk Cumhuriyetler
| Devlet | Tarih | Notlar | |
| Sincan Uygur Özerk Bölgesi | 1955-…. | Doğu Türkistan’ın gayri resmi bayrağı Gökbayrak’tır. | |
| Altay | 1991-…. | ||
| Balkar | 1991-…. | ||
| Çuvaşistan | 1991-…. | ||
| Dağıstan | 1991-…. | Halkın yaklaşık %25’ini Türki halklar olan Kumuklar, Azeriler ve Nogaylar teşkil eder. Kafkasya Avarları’nın kökeni tartışmalıdır.Dağıstanda Nogayların kullandıkları asıl bayrak. Dağıstanda Kumıkların kullandıkları gayriresmi bayrağı. | |
| Gagavuzya | 1991-…. | ||
| Kırım Özerk Cumhuriyeti | 1991-…. | * Kırım Tatarları’nın gayri resmi bayrağı | |
| Hakasya | 1991-…. | ||
| Karaçay | 1991-…. | ||
| Karakalpakistan | 1991-…. | ||
| Nahçıvan | 1991-…. | ||
| Tataristan | 1991-…. | ||
| Tuva | 1991-…. | ||
| Yakutistan | 1991-…. |
Sponsorlu Bağlantılar