Francisco Franco Kimdir?
Francisco Franco, 4 Aralık 1892 yılında İspanya’nın Ferrol şehrinde dünyaya geldi ve 20 Kasım 1975 yılında İspanya’nın Madrid şehrinde öldü. Hem general hemde devlet adamı olan Franco, İspanya iç savaşları döneminde milliyetçi kuvvetlere önderlik etmiştir. İspanya’da yaşanan iç savaşlardan sonra 36 yıl süresinde ülkeyi diktatörlük ile yönetmiştir.
Franco, 1907 yılında genç yaşına rağmen Toledo Piyada Akademisine girdi. İspanyol birliklerine gönüllü yazıldı ve 1912 yılında Fas’a gönderildi. 1916 yılında ağır yaralandığı için İspanya’ya gönderildi. Ama bu kısa süre içinde İspanyol ordunun en genç yüzbaşısı ünvanını aldı. Daha sonra 1920 yılında kurulan İspanyol Yabancılar Lejyonu’nun komutan yardımcılığına ve 1923 yılında ise komutanlığa getirildi. Bu dönemlerde yaşanan ayaklanması başarılı bir şekilde bastırdığı için ulusal bir kahraman haline dönüştü ve 1926 yılında tuğgeneralliğe yükseltildi. 1928 yılında ise yeni kurulan Zaragoza Askeri Akademisinde komutan olarak göreve başladı.
İspanya Krallığının Yıkılması ve 2. İspanya Cumhuriyeti
1931 yılında İspanya krallığı yıkıldı ve yerine cumhuriyet yöntemim benimsendi. Zaragoza Askeri Akademisi kapatıldı. Francisco Franco, kralın özel danışmanlığında katılmasına ve kralcı olmasına rağmen cumhuriyet yönetimine karşı çıkmadı. Üstelik rütbesinin düşürülmesini de kabul etti. 1933 yılında cumhuriyet yönetiminin el değiştirmesi ile Franco, yeniden etkin göreve getirildi. 1934 yılında tümgeneral rütbesi verildi. Aynı yıl maden işçilerinin ayaklanmasını başarılı bir şekilde bastırdı ve böylece şöhreti iyice arttı. 1935 yılında ise Genelkurmay Başkanlığına getirildi.
1936 yılının Ocak ayında parlamento dağıtıldı ve 1 ay sonra seçim yapıldı. Seçimi cumhuriyetçi kesim kazandı. Bu seçimden sonra Francisco Franco, ülkede karışıklık olacağını savunarak hükümetten olağanüstü hal ilan edilmesini istedi. Hükümet bu isteği reddetti ve Franco ise Genelkurmay Başkanlığından uzaklaştırıldı. Yeni görevi ise Kanarya Adalarında önemsiz bir komutanlıktı. Bir süre sonra iktidarı devirmek isteyen sağ görüşlü subaylarla temasa geçip darbe hazırlıklarına başladı.
Francisco Franco’nun Darbe Girişimi
Franco, 18 Temmuz 1936 yılında Kanarya Adalarından, askeri ayaklanma bildirgesini radyodan okudu. Anında anakarada ayaklanma başladı. 1 gün sonra Francisco Franco, Fas’a gitti ve 24 saat gibi kısa bir sürede Fas’taki İspanyol ordunun ve bölgenin denetimini ele geçirdi. Bir süre sonra ise ordusu ile Madrid’e ilerledi. Böylece İspanya içi savaşı başlamış oldu. Madrid’de milliyetçi güçler durduruldu. Bu nedenle Madrid’e düzenleyecekleri saldırıyı yönetebilecek bir başkomutan aramaya başladılar. Ama bu kişi orduları yönetmenin yanı sıra milliyetçi hükümete başkanlıkta edecekti.
Bu göreve en ideal kişi ise Francisco Franco idi. Çünkü aynı dönemde Almanya’daki Nazi ve İtalya’daki faşist görüşüne uygun en ideal kişi Franco idi. Böylece bu ülkelerden yardım alabileceğin düşünüldü. Franco, 3 yılı geçmesine rağmen tam denetim kuramadı. 1938 yılının başında ise devlet ve hükümet başkanlığı ile kara ve deniz komutanlığı görevlerine getirildi.
Francisco Franco’nun Diktatörlük Dönemi
Francisco Franco, denetimi sağlar sağlamaz kısa süre içinde 2. Dünya Savaşı başladı. Bu nedenle iç savaş döneminde kendisine destek veren Hitler ve faşist rejimlerden yana çıktı ve Anti-Komintern Paktı imzaladı. 2. Dünya Savaşı boyunca savaştan hem uzak durdu. Sürekli olarak dikkatli bir şekilde iyi bir zamanlama ile diplomasiye başvuruyordu.
Ama 1940 yılında Hitlerin isteği ile Fas’ın Tanca şehrini işgal etti. Almanya’nın zayıflaması ile Tanca’dan çekildi ama bu stratejisi karşı devletlerin düşmanlığından kendisini korumadı ve sonuç olarak İspanya BM’ye alınmadı.
1947 yılında yönetimi yeniden krallığıa dönüştüren yasayı kabul ettirdi ve kendisini de ömür boyu develtin koruyucusu olarak ilan etti. Ama İspanya’nın BM tarafından kabul edilmemesi Franco’yu çok zor durumda bıraktı. Francisco Franco, son faşist diktatör idi ve en çok nefret edilen devlet başkanı idi. 1948 yılında sonra İspanya’nın batılı ülkelerle ilişkileri düzelmeye başladı. 1953 yılında ise ABD ile 10 yıllık bir askeri yardımlaşma paktı imzalandı. Bu anlaşmanın sayesinde İspanya, 1955 yılında BM’ye ve 1958 yılında ise Avrupa Ekonomik İşbirliği Teşkilatına dahil edildi.
1969 yılında XIII. Alfonso’nun (1931 yılında ölen İspanya kralı) 32 yaşındaki oğlu Juan Carlos veliaht ilan edildi. Franco’nun kendisi 1973 yılında başbakanlık görevini bıraktı ama diğer görevlerini devam ettirdi.
Francisco Franco Ölümü
19 Temmuz 1974 yılında sağlık sorunları nedeniyle Juan Carlos, devlet başkanı vekilliği görevine geçti. Sağlık sorunları devam eden Franco, 30 Ekim 11975 yılında komaya girdi. Makine ile hayatını devam ettiren Franco’nun ailesinin izni ile destek makinesinden bağlantısı koparıldı ve resmi olarak 20 Kasım 1975 yılında öldü.