Özet: “Forex Nedir? Forex Ne Demektir? Anlamı, Forex Piyasası” başlıklı yazımızda Forex nedir, Forex ne demektir, Forex kelimesinin tanımı, Forex piyasası, Türkiye’deki para piyasaları gibi Forex hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.
Forex Tanımı
Forex kelimesi İngilizce FOReign EXchange kelimelerinin kısaltılarak birleştirilmesinden oluşturulmuştur. Ülkelerin para birimlerinin değişim piyasasıdır. Yani bir ülkenin para birimi karşılığında diğer bir ülkenin para biriminin alındığı veya satıldığı piyasadır. Bütün dünyada döviz parite fiyatları bu piyasada belirlenir. Piyasanın ana katılımcıları bankalar ve broker şirketleridir.
Yatırım, hedging, spekülasyon amacıyla yapılan hareketlerin gerçekleştiği döviz piyasaları 24 saat açıktır. Açılış Sidney ve Tokyo’da olur, Hong Kong ve Singapur, Bahreyn ile sürer Avrupa piyasalarına geçer. Frankfurt, Zürih, Londra’dan New York, Chicago piyasalarına ve Los Angeles ve San Fransisco’ya devam eder. İşlem hacmi, dünya ticaret hacminin 50 katından fazladır. İşlemlerde ağırlık Amerikan doları ve EURO, Amerikan doları ve yen üzerindedir. Günlük işlem hacmi, milyar dolar temelinde en fazla İngiltere, ABD, Japonya, Singapur’dadır.
İşlemlerin çekirdeğinde aracı ticari bankalardır. Merkez bankaları kur ve faiz istikrarı sağlar. Bankalar doğrudan, Interbank ile, aracılar ve brokerlar ile, merkez bankaları ile, Hazine ile çalışırlar. Bankaların döviz piyasasındaki riskleri politik, transfer riskleri olarak sistematik olabilir. Riskler finansal da olabilir ve kur ve faiz riskleri şu pozisyonları içermektedir: spot, forward, swap, opsiyon. Ayrıca çalışanların riskleri de işlemleri etkiler: performans, zayıflık, hırs, eğitimsizlik, stres, yanlış anlamalar, dil sorunu, yazım hataları, takım uyumsuzluğu, headhunters, iletişim sistemleri.
Döviz piyasaları bir ülke parasının başka bir ülke parasıyla değişimi işlemleridir. Yabancı para ve mevduat hesaplarının değişimi olarak aktifler spot ve forward biçimlerinde para fonlarında dönüşür. Kullanılan ortam elektroniktir. Kur, bir para biriminin diğer para birimi karşısındaki fiyatıdır. Kotasyonları çift taraflıdır: alış-satış. Alış ve satış arasındaki farka spread denir. Bir para, baz döviz alınır ki, bu ABD dolarıdır. Kurlar, direkt veya dolaylı olarak gösterilir. Yurtiçi piyasalarda, yerli para içermeyen gösterimler çapraz kur, uluslararası piyasalarda ABD dolarını içermeyen kurlar çapraz kur olarak tanımlanır.
Forex Piyasası
Forex piyasası kısaca uluslararası döviz değişim piyasasıdır. Bu piyasa ismini İngilizce FOReign EXchange sözcüklerinin kısaltmasıyla oluşmuştur. Forex piyasası diğer köklü piyasalarla karşılaştırıldığında yeni bir piyasadır. Piyasanın keşfi 1970’li yıllardadır. Diğer köklü piyasalara oranla geç keşfedilmesine rağmen kısa sürede en çok işlem gören piyasa ünvanını ele geçirmiştir.
Forex piyasasındaki dalgalanmalar, devletlerin ve büyük ticari şirketlerin sattıkları ürünlerden elde ettikleri kârı kendi para birimine dönüştürmesinden kaynaklanmaktadır. Forex piyasasıyla ilgili yatırımcılar da bu dalgalanmalardan kâr kazanmak için işlem yapar.
Forex piyasasında, diğer piyasaların aksine işlem yaptığınız ürünün değer kaybetmesinden bile kâr kazanabilirsiniz. Elinizde olmayan bir ürünü açığa satarak ürünün değer kaybı ile siz kâr yapabilirsiniz. Ayrıca, Forex piyasası günün her saatinde işlem yapmanıza imkan sağlar.
Türkiye’de Para Piyasaları
Türkiye’de modern para ve döviz piyasaları [24 Ocak 1980 Kararları]] ile harekete geçmiştir. Bu tarihten önce ithal ikameci, korumacı sistem vardı. Devletçe belirlenen sabit kur sistemi, karaborsave yastıkaltı sektörlerine yol açıyordu. 24 Ocak Kararlarıyla ABD doları 47.70’ten 70.00 liraya yükseltilerek devalüasyon yapıldı. Esnek ve günlük kur sistemine geçildi, fiyatlar serbestçe piyasada belirmeye başladı. TPKKK 29 aralık 1983’te kaldırıldı, kredi ve mevduat faizleri serbest bırakıldı. 30 temmuz 1981’de SPK kabul edildi. Döviz girişi her tür yoldan serbestleştirildi. 1989’da altın piyasası kuruldu.
Türkiye’de döviz işlemleri Serbest piyasada, TCMB denetimindeki döviz ve efektif piyasasında, bankalararası piyasasında olmak üzere üç piyasada gerçekleştirilmektedir. Serbest piyasada işlemler efektiftir. Merkez bankası piyasasında ise, Merkez Bankası, bankalararası döviz hareketlerini yönetiyor, kaynakları etkin olarak kullandırıyor, Türk lirasının yabancı paralar karşısındaki değerini ayarlıyor. Döviz işlemleri en yoğun olarak bankalararası piyasada gerçekleşmektedir.