Kısaca Madde Nedir?
Madde kelimesini kısaca tanımlarsak madde insanların duyu organları ile algılayabildikleri nesnelere denir. Başka bir tanımı ise boşlukta yer kaplayıp bir kütlesi olan nesnelerdir. Fizik anlamında madde ise 3 şekilde incelenmekte. Yani maddeler üçe ayrılmakta. Katı madde, sıvı madde ve gaz madde.
Kısaca Maddelerin Görülebilir Özellikleri
Maddeler çeşitli görünümlerle görünmektedir. Bunları başlık halinde söylersek;
- Saydam ve Opak Maddeler
- Mıknatısla Çekilen ve Mıknatısla Çekilmeyen Maddeler
- Sert ve Yumuşak Maddeler
- Parlak ve Mat Maddeler
- Esnek ve Berk Maddeler
- Sağlam ve Kırılgan Maddeler
- Suyu Çeken ve Suyu Çekmeyen Maddeler
- Suda Batan ve Suda Batmayan (Yüzen) Maddeler
- Pürüzlü ve Pürüzsüz Maddeler
- Renkli ve Renksiz Maddeler
- Kokulu ve Kokusuz Maddeler
Saydam ve Opak Maddeler
Işığı geçiren maddelere saydam maddeler, ışığı geçirmeyen maddelere ise opak maddeler denir. Saydam maddelere su, cam örnekleri, opak maddelere ise tahta, metal örnekleri verilebilir.
Mıknatısla Çekilen ve Mıknatısla Çekilmeyen Maddeler
Dünya üzerinde bulunan bazı maddeler mıknatıs tarafından çekilirken bazıları ise mıknatıs tarafından çekilemez. Çivi, kaşık, makas gibi maddeler mıknatısla çekilirken tahta, cetvel, taş mıknatıs tarafından çekilmezler.
Sert ve Yumuşak Maddeler
Dünya üzerinde birçok madde serttir ama birbirlerine kıyaslandığında birisi sert diğeri yumuşak olmakta. Örneğin bir tahtaya çivi çakarsanız çivi tahtanın içine girecektir. Bunun sebebi çivinin tahtadan daha sert olması veya tahtanın çividen daha yumuşak olması. Eğer aynı çiviyi demire çakarsanız çivinin demire girmediğini ve eğilip büküldüğünü görürsünüz. Bunun anlamı ise demirin hem tahtadan hemde çividen daha sert olmasıdır.
Diğer yandan elinize bir sünger alırsanız çok daha rahat eğilip büküldüğünü göreceksiniz. Ama aynı işlemi tahtaya yapamazsınız. Demek ki tahta süngerden daha sert veya diğer bir deyişle sünger tahtadan daha yumuşak.
Parlak ve Mat Maddeler
Işık geldiğinde parlayan, ışıldayan maddelere parlak maddeler, parlamayan maddelere ise mat maddeler denir. Altın yüzük, paslanmaz tencere veya kaşık, bir CD/DVD’nin yazılan kısmı parlaktır. Ama tahta, kömür, beton duvar, kağıt mattır.
Esnek ve Berk Maddeler
Bir dış gücün etkisi altında uzama, kısalma, eğrilme vb. biçim değişikliklerine uğradıktan sonra, etkinin kalkmasıyla eski biçimini alan maddelere esnek madde denir. Ama herhangi bir şekilde eğilip bükülmeyen, şekil değiştirmeyen sert, katı maddelere ise berk madde denir. Esnek maddelere lastik, yay, sünger örnek verilebilir. Berk maddelere ise kurşun kalem, tükenmez kalem, tahta, metal örnekleri verilebilir.
Sağlam ve Kırılgan Maddeler
Cam sert yapılı bir maddedir. Ancak camdan yapılmış bardağa çekiç ile vurulursa bardak kırılır. Demir bir levhayı ele alırsak; demir levha sağlamdır ama kırılgan değildir. Çünkü çekiçle vurarak şekil değiştirse de kırılmaz.
Suyu Çeken ve Suyu Çekmeyen Maddeler
Suyu çeken madde denildiğinde akla ilk gelen örnek tabi ki topraktır. Çünkü toprak suyu içine çeker. ama beton bir ev yada asfalt bir yol suyu içine çekmez. Evlerimizde parkenin üzerine yada masanın üstüne su döküldüğünde hemen havlu yada peçete ile sileriz. Çünkü havlu ve peçete suyu çeker. Ama su dökülen yeri tahta ile silmeye kalkarsanız silemezsiniz. Çünkü tahta suyu çekmez.
Suda Batan ve Suda Batmayan (Yüzen) Maddeler
Taş, madeni para, demir, taş gibi maddeler suda batarlar. Ama yaprak, top gibi maddeler ise suda batmazlar. Bunun nedeni bu maddelerin büyüklükleri ile ilgili değildir. Yoğunlukları ile ilgilidir.
Pürüzlü ve Pürüzsüz Maddeler
Su, çay içtiğimiz cam bardakların yüzeyleri pürüzsüz iken araba lastiğinin altı veya bir ayakkabının altı pürüzlüdür. Maddelerin pürüzlü yada pürüzsüz olması ihtiyaçtan kaynaklanan bir durumdur. Eğer ayakkabımızın yada araba lastiğinin altı pürüzlü olmasa idi ayakta duramazdık ve arabalarımız da fren yapıldığında duramazlardı.
Renkli ve Renksiz Maddeler
Dünya üzerinde sonsuz sayıdaki maddelerin kimi renkli kimi ise renksizdir. Renkli maddelere taş, metal, kağıt, odun gibi örnekler verebiliriz. Renksiz maddelere ise su, cam gibi örnekler verilebilir.
Kokulu ve Kokusuz Maddeler
Kolonya, benzin, naftalin, soğan gibi maddeler etrafa koku yayarken gümüş, altın, bakır, tuz gibi maddeler ise etrafa koku yaymazlar. Çünkü bu maddelerin ayırt edici kokuları yoktur.