Cadı Maki Maymunu

Cadı Maki Maymunu Özellikleri (Özet)

Cadı Maki Maymunu, bir memeli türü olup 20 yıla kadar yaşarlar ve 165 gram ağırlığa kadar çıkabilirler. Cadı maki maymunlarının maksimum hızları ise 40 km/saat.

Cadı Maki Maymunlarının Sınıflandırması ve Evrimi

Cadı Maki Maymunu (İngilizcesi Tarsier), güneydoğu Asya’daki bir dizi adada iyi bitkilere sahip ormanlarda yaşayan küçük bir primat türüdür. Fosil kayıtları, cadı maki maymunlarının bir zamanlar Asya, Avrupa, Kuzey Amerika ve Afrika’da bulunabileceğini gösterse de modern cadı maki maymunları bugün sadece Malezya, Endonezya ve güney Filipinler’deki bir avuç ada ile sınırlandırılmıştır.

Bilim adamları arasında cadı maki maymunu türlerinin isimlendirilmesi ve sınıflandırılması konusundaki sürekli tartışmalara rağmen 2011’de Batı cadı maki maymunları, doğu cadı maki maymunları ve Filipin cadı maki maymunları olan coğrafi konumlarına bağlı olarak genel olarak 3 gruba ayrılan 18 farklı cadı maki maymunu alt türü var. Bilim, vahşi yaşamdaki cadı maki maymunları hakkında yavaş yavaş daha fazla keşfediyor olmasına rağmen utangaç ve zorlu doğaları nedeniyle verilerin toplanması zor olabiliyor. Ayrı türlerin sınıflandırılması konusundaki sürekli kafa karışıklığı ile birleştiğinde koruma çabalarını zorlaştırır.

Cadı Maki Maymunu Anatomisi ve Görünümü

cadı maki maymunu, gece ve ağaç yaşamı tarzına yardımcı olmak için bir takım özgü özellikler geliştirmiş olan benzersiz ve farklı görünümlü bir hayvandır. Cadı maki maymunlarının kesin görünümü türler arasında hafifçe değişebilse de hepsi seyrek bir şekilde kürkle kaplanmış veya sonunda bir tutam bulunan küçük, uzun boylu bir gövdeye ve uzun kuyruklara benziyor. Aşırı derecede yumuşak kürkleri, türlere bağlı olarak gri, kahverengi veya koyu renkte değişir. Ancak tüm cadı maki maymunları, dallar arasında 5 metreye kadar mesafe atlamaları için karakteristik uzun arka bacakları kullanır.

Cadı maki maymunlarının uzun parmakları ve ayak parmakları yastığa benzer pedler ile dolu. Dallara ve avlara tutunmalarına yardımcı olmak için tırnaklara sahipler. Cadı maki maymunlarının en belirgin özellikleri (özel olarak uyarlanmış omurlar sayesinde) her iki yöne 180 derece dönebilen kafalarında bulunabilir. Böylece bu primat vücudunu hareket ettirmeden arkasınıda görebilir. Bu primat, gövdesini hareket ettirmeden arkasında görebilir. Muazzam gözleri 16 mm’ye kadar çıkabiliyor ve cadı maki maymunlarının avını avlamasını ve karanlıkta avcılara dikkat etmesini sağlıyor. Tetikleyiciler, en yakındaki en küçük sesleri bile algılamak için inanılmaz derecede hassas olan yarasa benzeri büyük kulaklara sahiptir.

Cadı Maki Maymunlarının Dağılımı ve Yaşam Alanları (Habitat)

Her ne kadar bir zamanlar dünyada bulunmuş olsalar da cadı maki maymunları, güney-doğu Asya’daki bazı adalarla sınırlandırılmıştır. Batı cadı maki maymunları, genellikle ova primer ormanlarında veya Borneo, Sumatra, Bangka, Belitung, Kalimanta ve küçük çevre adalarda bulunan alçak dağ ormanlarında bulunur. Doğu cadı maki maymunları, sadece Sulawesi ve çevresindeki adalarda bulunabilir. Ancak çok yüksek dağlık ormanlarla sınırlı olan Pygmy cadı maki maymunları hariç farklı orman seviyelerindeki habitatlara daha uyumlu görünmektedir.

Filipin cadı maki maymunları, ova ormanlarını tercih etme eğilimindedir ve güney Filipinler’de Bohol, Samar, Leyte ve Mindanao dahil birçok adaya dağılmıştır. Özellikle bazı alt türlerin dağılımı hakkında sınırlı bilgi olmasına rağmen genel nüfus eğiliminin öncelikle habitat kaybı ve bu kadar küçük ve eşsiz ada eko sistemlerinin parçalanması nedeniyle azaldığı düşünülmektedir.

Cadı Maki Maymunu Davranışı ve Yaşam Tarzı

Yakın zamana kadar tüm cadı maki maymunları türlerinin yalnız olduğu düşünülüyordu. Ancak son araştırmalar, sosyal davranışların Batı cadı maki maymunlarının daha yalnız olduğu iki ya da üç kişiden oluşan gruplarda, Doğu cadı maki maymunlarının türler arasında değiştiğini göstermiştir. Sadece çiftleşmek için bir araya geliyorlar. Cadı maki maymunları hayatlarının çoğunu gündüzleri dinlendikleri dikey ağaç dallarına yapışarak geçirirler. Ancak, yiyecek aramadığı, tırmanmadığı veya hareket etmediği ve bunun yerine çevresini çarpıcı bir şekilde araştırmak için kafalarını çarpıcı bir şekilde döndürebilecekleri bir ağaç dalına tutundukları için primatlar arasında inanılmaz derecede benzersizdir.

İnanılmaz güçlü, uzun arka bacaklarını kullanarak başka dallara sıçramasına veya pedli parmak uçları ve pençeleriyle avlanırken avda sıçramasına yardımcı olurlar. Ayrıca nispeten sesli hayvanlardır. Seslerin frekans sıklığı, türlere bağlıdır. Bir cadı maki maymunu alt türünü, diğerinden ayırmanın en kolay yolu, farklı seslerin farklı durumlar için kullanılmasıdır.

Cadı Maki Maymunu: Üreme ve Yaşam Döngüleri

Nisan ve Mayıs ayları ile Ekim ve Kasım ayları arasında daha özel üreme mevsimlerine sahip olma eğiliminde olan bir Doğu cadı maki maymunları (Spectral Tarsier) türünün yanı sıra, tüm yıl boyunca tek bir bebeği doğuran dişilerle üreme eğilimindedir. Yaklaşık 6 ay sürer. Yavru cadı maki maymunları, çok iyi gelişmiş ve açık gözlerle birlikte tam bir kürk mantoyla doğar ve sadece bir günde tırmanabilirler. Dişi cadı maki maymunları, yavrusunu yetişkin bir cadı maki maymunu gibi beslemeye başlayana kadar yaklaşık iki ay boyunca yavrusu emer. (bazı bireylerin annelerinden bağımsız olarak 1 aylıkken bile avlanabilecekleri bilinmektedir).

Dişi cadı maki maymunu, yavrularını ağzında taşınır ya da annelerinin kürklerine yapışırlar. Kendi başlarına avlanabildiklerinde genç cadı maki maymunları, annelerini kendi bölgelerini kurmak için terk eder ve genellikle 1-2 yaşlarındayken kendileri çiftleşebilir. Ömürleri, Batıdaki türleri 15 yıl, doğudaki türlerin ise 20 yıl ömürleri vardır. Filipinli türler ise yaklaşık 20 yaşına geldiği düşünülmekte.

Cadı Maki Maymunlarının Beslenme Şekilleri ve Avlanması

Dünyadaki tek tamamen etçil primatlar oldukları için eşsiz bir hayvanlardır. Gecenin altında, hareketsiz olarak bekledikleri dikey dallara yapışarak oturur ve etraflarını her yönden 180 derece inceleyerek kocaman gözleriyle yakından izler. İnanılmaz hassas işitmeleri ile en ufak gürültüyü bile duyarlar. Yiyecek yerleştirildikten sonra üzerine sıçramadan ve ön elleriyle yakalamadan önce ona hafifçe yaklaşır. Uzun parmakları ve ayak parmakları aynı zamanda havada uçan avı yakalamasını sağlar ve öldürmeden önce kaçmasını önlemek için neredeyse kafes benzeri bir cihaz sağlar.

Böcekler, diyetinin çoğunu oluşturur. Kurbağa, kertenkele ve küçük kuşlar gibi küçük omurgalılarla da beslenir. Bazı türlerinin zehirli yılanları avladığı bile bilinmektedir ve havadaki küçük yarasaları bile yakalayabildikleri bilinmektedir. Avlarını, güçlü çenelerini ve dişlerini kullanarak yemek için ön ellerinde tutarlar ve daha büyük avları tüketebilmeleri için küçük boyutlarında geniş ağızlara sahip oldukları bilinmektedir.

Cadı Maki Maymun Avcıları ve Tehditler

Küçüklükleri nedeniyle çevresindeki ormanlarda bulunan kediler, yırtıcı kuşlar, büyük yılanlar ve yaşadıkları bölgeye bağlı olarak küçük etoburlar dahil olmak üzere sayısız hayvan türü tarafından avlanırlar. Potansiyel bir avcının varlığını keskin bir şekilde algılayabilir ve genellikle daha güvenli bir dala sıçramak için güçlü arka bacaklarını kullanır. Bununla birlikte geri kalan cadı maki maymun popülasyonu için daha büyük risk, yaşam alanlarını bozan insanlardır.

Tarım,madencilik, hayvan otlatma doğal alanlarının çoğunda orman temizliği nüfus sayılarında ciddi düşüşlere neden olmuştur. Aynı zamanda egzotik evcil hayvan ticareti için sık sık yakalanırlar. Ancak mevcut canlı yiyeceklerin bulunmaması veya uygun uyku alanlarının olmayışı nedeniyle bir kaç gün içinde ölürler.

Cadı Maki Maymunları Hakkında İlginç Bilgiler

Vvücut uzunluğunun 40 katından daha fazla zıplayabilmesi için alışılmadık derecede uzun bilekleri vardır. Kemikler, adını aldığı Tarsaller olarak bilinir. Gezegendeki en eşsiz primatlardan biridir ve vücut boyutlarına göre herhangi bir memelinin en büyük gözlerine sahip oldukları bilinmektedir (her göz beyninden daha ağırdır). Bu, yetişkin boyutlarına göre en büyük bebekleri doğurduğu bilinen dişilerle gençlerine daha da yayılır.

Wallace hattındaki dağılımından dolayı coğrafi olarak oldukça eşsiz olarak biliniyor. Wallace hattı, Borneo ve Sulawesi arasında güneye gider. Avrasya ve Avustralya’da bulunan hayvanların evrim merkezlerini ayırır. Dünyanın bu bölgesinde en az 40 milyon yıldır yaşadığı düşünülmektedir.

İnsan ve Cadı Maki Maymunu İlişkisi

İnsanlar etrafında özellikle utangaç olduğu bilinen inanılmaz derecede zor bir hayvandır. Doğal alanlarının çoğundaki alanlarda artan insan etkinliği ile, bir zamanlar geniş ve zengin yaşam alanlarının daha küçük ve daha izole ceplerine itiliyor. Ayrıca, yalnızca uyuyamadıkları, aynı zamanda av ve potansiyel avcıları da barındırabilecekleri ve bol miktarda yiyecek bulunmadığı için, bozuk orman alanlarına özellikle adapte oldukları bilinmemektedir.

Yerel halkın onları yiyecek için avlaması, Siau Adası cadı maki maymunlarının şiddetli bir şekilde azalan nüfusları için olası bir faktör. Adadaki kısıtlı yaşam alanları nedeniyle, dünyadaki en çok tehlike altındaki 25 primat olarak sınıflandırılmaktalar.

Cadı Maki Maymunlarını Koruma Durumu

Bugün, farklı türlerinin birçoğu, IUCN tarafından “Tehlike Altında” veya “Zarar Görebilir” olarak listelenmiştir ve bir dizi (Siau Adası cadı maki maymunları dahil), doğal ortamlarında “Kritik Olarak Tehlike Altında” olarak listelenmiştir. Bazı türler, vahşi yaşamdaki durumları hakkında bilgi eksikliği nedeniyle IUCN tarafından “Veri Eksikliği” olarak listelenmiştir.

Her ne kadar özellikle Filipin cadı maki maymunları koruma çalışmaları, bu hayvanları ve ilk ormanların kalan ceplerini korumak için çabalıyor olsalar da, doğal alanlarının çoğunda habitat kaybı nedeniyle tehdit altında kalmaya devam ediyorlar. Esaret altındaki cadı maki maymunlarının yetiştirme programları ve yakalanan bu hayvanların yalnızca %50’sinin başarısız olmasının nedeni genel olarak canlı yiyecek yetersizliğinden dolayı yeni evlerinde hayatta kalabileceklerini söylenmesidir. Ayrıca hayvanat bahçelerinde tutulan bireylerin yavaş üreme oranlarının yanı sıra yüksek bir bebek ölüm oranı da vardır.

Cadı Maki Maymunu Genel Özellikleri

Cadı Maki Maymunu Diğer Özellikleri