Dil ile dervişlik olmaz / Hali gerek yol ehlinin
Gerçek adı Şah İsmail ya da I. İsmail olan Hatai (Hatayi) aslında Safevi Devletinin kurucusu ve ilk hükümdarıdır. 17 Temmuz 1487 ile 24 Mayıs 1524 tarihleri arasında yaşayan Şah İsmail, şiirlerinde Şeyh Hatayi (Şah Hatai) takma adını kullanmıştır. Doğum yeri Azerbaycan’ın Erdebil şehri iken ölüm yeri için 2 rivayet var. Birisi yine Erdebil diğeri ise İran’ın Tebriz şehri. Şiirlerinde Nesimi ve Fuzuli’den etkilenmiştir. Şiirleri, Alevi-Bektaşi edebiyatının en güzel örneklerini sunmaktadır. Şiirlerini Azerbaycan Türkçesi’nde hece ve aruz ile yazmıştır.
Şah Hatayi’nin şiirlerden biriside Dil İle Dervişlik Olmaz şiiridir. Günümüze kadar ulaşan Dil İle Dervişlik Olmaz şiirinin son mısraları ise şöyle;
Hatayi’m der kuşak kuşan
Toz olur turaba düşen
Dil İle Dervişlik Olmaz Şiiri
> Dil ile dervişlik olmaz
Hali gerek yol ehlinin
Arılayın her çiçekten
Balı gerek yol ehlinin
> Geçmek gerek dört kapıdan
Kurtulasın mürebbiden
Mürebbiden muhasipten
Eli gerek yol ehlinin
> Ben gezerim dertli dertli
Öter firkatli firkatli
Bülbül gibi ünü tatlı
Dili gerek yol ehlinin
> Ben gezerim ayık ayık
Deryalarda olur kayık
Bülbülleri şaha kayık
Gülü gerek yol ehlinin
> Hatayi’m der kuşak kuşan
Toz olur turaba düşen
Budur dervişliğe nişan
Yolu gerek yol ehlinin