Özet: “UNESCO Nedir? UNESCO Ne Demektir? Anlamı” başlıklı yazımızda UNESCO nedir, UNESCO ne demektir, UNESCO kelimesinin tanımı, UNESCO faaliyetleri, UNESCO nasıl yönetilir gibi UNESCO hakkında detaylı bilgileri bulacaksınız.
UNESCO Tanımı
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü ya da UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization), Birleşmiş Milletler’in özel bir kurumu olarak, II. Dünya Savaşı’ndan sonra, 1946 yılında kurulmuştur.
Bu kurumun yasası 1945 yılı Kasım ayında Londra’da 44 ülkenin temsilcilerinin katıldıkları bir toplantıda kabul edilmiştir.
Merkezi Paris’te bulunan ve Genel Konferans, Yürütme Konseyi, Sekreterlik olmak üzere üç organı olan UNESCO eğitim, bilim ve kültür alanlarındaki amaçlarını, kendisine üye olan her devlette kurulan Milli Komisyonlar aracılığıyla gerçekleştirmeye çalışmaktadır.
UNESCO’nun Filistin’i üye olarak kabul etmesinden sonra Amerika Birleşik Devletleri kuruma yaptığı maddi desteği çekti. Bunun üzerine 2011 Kasım ayında UNESCO, Bali’de Dünya Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi ile ilgili düzenlenecek toplantı dışındaki tüm programlarını yıl sonuna kadar iptal etti.
UNESCO Yönetimi
Genel Konferans
Üye devletlerin temsilcilerinden oluşan Genel Konferans 1946-1953 yılları arasında halinde her yıl toplanmışken, 1954’dan bu yana iki yılda bir toplanmaktadır. Bugüne kadarsa 33 Genel Konferans toplanmıştır.
UNESCO’nun çalışma programlarını kabul eder ve bütçeyi belirler.
Yürütme Konseyi
Genel Konferans’a katılan ve hükümetlerince aday gösterilen temsilciler arasından dört yıl için seçilen UNESCO Yürütme Konseyi 58 üyeden oluşur.
Sekreterlik
Genel Konferansça altı yıl için seçilen bir Genel Direktör’ün yönetimi altında çalışan UNESCO Sekreterliği, eğitim, bilim, kültür ve iletişim bölümlerine ayrılmıştır.
Sekreterliğin başlıca görevi, iki yıllık UNESCO programlarının uygulanması için gerekli bütün teknik çalışmaları yapmak, tedbirleri almaktır.
Julian Huxley (1946-1948)
Jaima Torres Bodes (1948-1952)
John Taylor (1952-1952)- Luther Evans (1953-1958, ABD)
Vittorino Veronese (1958-1961)
René Maheu (1962-1974; vekâleten 1961)
Amadou Mahtar M’Bow (1974-1987)
Federico Mayor ( 1987-1999)
Koichiro Matsuura (1999-2009)
Irina Bokova (2009-)
UNESCO’nun Faaliyetleri
Eğitim: Dünyada okul çağında olan çocukların yarısından fazlası tesis yetersizliği ve öğretmen azlığı dolayısıyla eğitimlerini yapamamaktadır. UNESCO’nun bu alandaki ilk çalışması, Latin Amerika ilk öğretimi için daha çok öğretmen yetiştirme ve öğrencilerin okul haricinde karşı karşıya geldikleri problemleri çözmeye yönelik olmuştur. Başarılı olan bu çalışmanın benzerleri daha sonra Asya ve Afrika’da da tatbik edilerek müspet neticeler alınmıştır. Bunların en büyüklerinden olan “Karaçi Planı” 18 devlet tarafından mali yönden desteklenmiş ve 200.000 Pakistanlı çocuğun mecburi eğitimi 1980’de tamamlanmıştır. Eğitimsiz yetişkinlerin sayısının okula gitmeyen çocuklardan çok fazla olması UNESCO’nun bu alana da eğilmesini mecburi kılmıştır. Teşkilat her sene çeşitli devletlerdeki yetişkinlere “temel eğitim” kursları vermektedir. UNESCO’ya bağlı “Education Clearing House” Paris’te çalışmakta, ilgili konularda malumat toplamakta, eğitim istatistikleri yapmakta, burs dağıtmakta ve üç senelik yayın organı “World Survey of Education”ı çıkarmaktadır.
Tabii ilimler: UNESCO’nun bu alandaki en mühim vazifesi araştırmalarda milletlerarası işbirliğini tesis etmektir. “Kurak Bölgeler “programı 1957’de teşkilatın en büyük projelerinden biri haline gelmiş, kurak ve yarı kurak arazilerin tarım alanları haline getirilmesinde çok faydalı bir rol oynamıştır. Bu kuruluşun diğer bir mühim çalışması da Avrupa Nükleer Araştırma Konsülü’ne (CERN) nükleer enerjinin barışçı maksatlarla kullanılmasında yardımcı olmaktır. Teşkilat aynı zamanda gelişmiş-az gelişmiş bölgeler arasındaki bilgi alışverişine yardımcı olur.
Sosyal ilimler: Teşkilat sosyal ilimler alanında daha çok milletler arasında anlaşmazlıklara yol açan belli problemlerin çözülmesiyle meşgul olur. Hızlı sanayileşme ve gelişmenin meydana getirdiği sosyal problemler de mühim bir yer işgal etmektedir. UNESCO, aynı zamanda BM’nin arzusu üzerine ırklar üzerinde bir araştırma yapmış ve ilmi olarak hiçbir ırkın tabii bakımdan, yani yaradılış olarak diğerinden üstün olmadığına karar vermiştir.
Kültürel faaliyetler: UNESCO günümüzde milletlerarası sanatçılar ve bilginlerin kurdukları teşkilatları destekleyerek, ilmin ve değişik kültürlerin yayılmasına, ihtiyacı olanlara ulaştırılmasında mühim bir vazife görmektedir. Bu alandaki en mühim çalışmalar doğu-batı kültür değerlerinin incelenmesi konusu üzerinde yapılmıştır. Ancak çapı çok büyük olan bu araştırmalardan bir netice alınamamıştır. Teşkilatın aynı zamanda Milletlerarası Yayın Hakkı Antlaşması ve savaş zamanında kültürel eserlerin korunması konulu çalışmaları mevcuttur.
Kitle haberleşmesi: UNESCO bu alanda da ihtiyacı olan devletlerin, bu konuda imkanı olan devletlerden kitap, film vb. gibi malzemeleri ucuz almasını sağlayarak mühim bir vazife görmektedir. Teşkilat savaşlarda, sınırların belirlenmesinde arzu etmediği tarafta kalan şahısların yerinin değiştirilmesine de yardımcı olmaktadır.